b1:9Eks 30:7
c1:15Nam 6:2-3
e1:19Dan 8:16; 9:21
h1:32-332Sm 7:12-13,16; Ais 9:7
i1:37Gen 18:14
j1:461Sm 2:1-10
k1:50Sam 103:13,17
l1:512Sm 22:28
m1:52Job 12:19; 5:11; Sam 147:6
n1:53Sam 34:10
o1:54Sam 98:3
p1:55Gen 17:7; Mik 7:20
q1:59Gen 17:12; Rvt 12:3; Ruk 2:21
r1:68Sam 72:18
s1:69Sam 18:2
t1:71Sam 106:10
u1:72Gen 17:7; Sam 105:8-9
v1:73Gen 22:16-17
w1:76Ais 40:3
x1:77Jer 31:34
y1:78Ais 60:1-2

Luke 1

1 aIyayapan obiren dividivi me nu yapunup anotumat atuwa gigirumawa amatog teeme. 2Me dividivi mu barauya aig onne gunup. Iyayapan mu amatonewa gumbe yangowo yauyawa sira gae anotumat igiyawa desiromit tetan oya nau eme. 3Ne gaibu amatonewa gumbe yaimoyai dividivi yaug anona. Meoya Teopiras, apan kokawa oraiwa, genan yunat tetanwa me oraimina anoeni. 4Me gumbe ge yaug anoa dividivi wait toyau geniyawa me natawa.

Babataito Abnawa Jon Yaitanwa Gaiyawa Namiven Wanewa

5Judia kin Erod kumive, pirisi iviwa me Jakaraya wakene. Me Abaija dam meuma desiroma. Me biviwa Erisabet gaibu me Aaron dam gumbe yaig onnewa. 6Duwam mame mu God yangave oraimina eme. Mu Ayapan gwangwaneba undagit yaimoyai amareme. 7Mu ud onan. Kuiyawa Erisabet me agara vesin, sira mu duwam aita gudne.

8Jakaraya dam meuma nau gumbe, meoya God namive me pirisi nau meuma aivi. 9 bPirisi nauwawa gwangwan gumbe, me kae bumpa gumbe wagomiyaya. Meve me Ayapan temporu danave unig aine yoma tayapama okettan oya. 10Me yoma tayapama okeriviwa, iyayapan obiren daieve agoniyag nun veme.

11Ayapan aneyaeba me gumbe uwane, sira iyakaisi kem meuma yoma tayapama yutanwa apa yokene. 12Meve Jakaraya me yaunewa, me terag a ane. 13Aneya me gumbe wane, “Jakaraya a den a. Nun geumawa God anone. Ge biyuk Erisabet utugwa ud apan baraugempe. Ge iviwa ug yuwa me Jon. 14Me degadega gumbe gungap, sira iyayapan obiren degadega ape kuiyawa me yaitanwa oya, 15 cKuiyawa me Ayapan namive kokawa ape. Me wain ge yoi yaigipama upeba den naigimpe. Guwawa Iyakaisiyapama noidauwape inawa danave yaipewa gaibu. 16Me God muma Ayapan gumbe Isuraeru usitainawa obiren sira bog ompe. 17 dMe Eraija guwawa ge yusiwa meuma gumbe Ayapan namive namu aipe. Me mamawaviwa nonowa tobiroriyape usitainawa gumbo. Me ape anoano topai eme igiyawa nonomagowa tobiroriyape anoano oraiwa igiyawa nonomagowa ape. Meve iyayapan waribiya mumpe Ayapan oya.”

18Jakaraya aneya gumbe singui wane, “Aninin ne oma ane mame yaug anotna? Ne nembo tayawa ana, sira ne vesin tayawa ane.”

19 eAneya garawa wane, “Ne Gebrieru. Ne God namive yokeeniwa. God ne baraunegne genan watan oya, sira gae oraiwa mame diruktan oya onedna. 20Gare mame ge yawa. Gare ge nogwa iyagita sira oma den ane gae wa. Kuiyawa gae neuma gumbe anotumat den ana. Kumiwa uwapewa gae neuma me natawa pawape. Ivi kum uwapewa oma ane gae wa.”

21Iyayapan Jakaraya oya amareme, mu pipam muteme divi oya temporu danave yobutatae wakene. 22Me dauwanewa, me gae den dirumne. Mu yaug anoya me irawa me uyavi minawa temporu danave yaune. Kuiyawa me guwaguwawa aivi, noiwa iyagit wakene.

23Nau meuma kumiwa wadne onananewa me sira taig gwe aine. 24Ivi mame me biviwa Erisabet bugane, sira dud nanin gambenit me gwe bod wakene. 25Me wane, “Ayapan mame me nenan ane. Gare me anoiviwa toyau negne, sira me ne ubmam neuma aug aine iyayapan gumbo.”

Iesu Yaitanwa Gaiyawa

26Dud naningamben desirom danave, God aneyaeba Gebrieru baraune Nasaret aine. Me gwetoimu Gariri danave. 27 fOtau me apan iviwa Josep autan oya yapapara aya. Josep me Devid dam meuma yaig onnewa. Otau iviwa me Meri. 28Aneya menan aig wane, “Gaun neumawa ge gungap. Ge baigan kokavit auwana! Ayapan ge gungap.”

29Meri anopipanum kokavit ane. Sira anopipanum ane gaun mame natawa divi. 30Megara aneya me gumbe wane, “Meri, a den a. God baigan meuma ge auwana. 31 gGe bug a, sira ud apan yaipe. Ge iviwa ug yuwa me Iesu. 32 hMe iviwa koka ape. Iyayapan wape me Apan Kokawa Painauvitwa Usiwa. Ayapan God me wampe mamawa Devid kin arawa aupe. 33Me Jekob gweyawa yaibobot amarape viripusiwa onan. Kin at meuma onan den di ape.”

34“Aninin mame ape? Ne apan den yaug anona.” Meri singui wane.

35Aneya garawa wane, “Guwawa Iyakaisiyapama gungap uwape. Apan Kokawa Painauvitwa yusiwa meuma ge um gempe. Meve me yaipewa, iyayapan aib wape, me Apan Iyakaisiyapama, sira me God Usiwa. 36Yawa. Ge evegwa Erisabet aita kumive ud autan aivi. Iyayapan waya me agara ane, megara me dud nanin gamben desirom danave bug aivi. 37 iKuiyawa God gumbe oma den anewa onan.”

38Meri wane, “Ne Ayapan nauwawa eniwa. Gae geuma anin wanawa me gunap matatpe.” Meve aneya yankweg aine.

Meri Erisabet Oya Amdau Aine

39Me kumive Meri tam yoig at kokawa me tui arawa Judia oya tatevit aine. 40Me Jakaraya gweyawa unig aig, me gaun meuma Erisabet wanne. 41Erisabet Meri gaun meuma anonewa, kikiyan inawa danave tupit dodne. Erisabet me demtawa aune Guwawa Iyakaisiyapama gumbe. 42Noiwa kokavit wane, “Vesin yapowo waribiya genne. Ud inawa danave wakenewa me mina waribiyane. 43Ayapan neuma inawa gunap uwanewa me oya ne anin waten? 44Gaun geuma ne naunanap unignewa, dananap ud degadega gumbe tupit dodne. 45Vesin me anotumat ane dividivi undag Ayapan wanewa me di matatpewa me di waribiyane.”

Meri Bererinawa

46 jSira Meri wane:

“Guwanwa Ayapan waieni,
47Guwanwa me God Waita Abnawa neuma gumbe degadega eni,
48kuiyawa me ankwatave nau vesinawa ano negne. Gare mame apa utan aipewa, iyayapan undag mu nenan wape waribiya nedne,
49kuiyawa Ayapan yusipama me divi kokavit nenan ane. Me iviwa Iyakaisi.
50 kMe ano nunanawa iyayapan mu me gumbe aeba emewa gumbo wateteyamivi. Me kum gare aipe viripusiwa onan.
51 lMe naniwa gumbe yusiwa ane. Me iyayapan mu imuwo apanapan eme igiyawa atatai imne.
52 mMe amareme igiyawa at muma gumbe bog yantene. Megara me mokona igiyawa me owantene.
53 nMe iyagon igiyawa dividivi oraiwa utamne. Megara tawara obiren igiyawa kwemne ingui amiya.
54 oMe ano nunanawa meuma imiwa den atataine, sira me Isuraeru nau igiyawa meuma waita munne.
55 pNu isimuranaiwa, Ebraam ge me dam meumawa aig onnewa gumbo wanewa mina me ape. Me viripusiwa onan.”
56Meri dud duwamdesi mina Erisabet gaibu wakene, meve sira taig gwe aine.

Babataito Abnawa Jon Yainewa

57Erisabet ud autan kumiwa uwanewa, me kikiyan apan baraune. 58Me iyayapan meumawa ge owawaviwa mu anoya, Ayapan ano kokavit anowanne, sira me degadega meuma kebaya.

59 qKum naningamben duwamdesiyawa, mu kikiyan kwapiwa tuitan oya onamiya. Mu ug mamawa iviwa Jakaraya yutan anoya. 60Megara inawa me wane, “Onan, me wape Jon.”

61Mu me gumbe waya, “Me apa iyayapan geuma da iviwa Jon onan.”

62Mu mamawa guwaguwawa me toewaniya. Mu yaug anotan oya singui waya kikiyan iviwa ug aninin yumon? 63Me yoma pepetu gigirum tetan oya wane mu aug onamiya. “Me iviwa Jon,” me tenewa iyayapan teraya. 64Tatevit noiwa watabne, pednawa vedne, sira me amatog gae wag, God wan enagadne. 65Iyayapan meuma undag gaibu a aya. At tui arawa Judia apa undag iyayapan dividivi undag mame oya gaiyawa veme. 66Iyayapan undag mu mame anoyawa me oya anog veme, “Kikiyan mame aigin aninin atan?” Kuiyawa Ayapan naniwa me gumbe.

Jakaraya Bererinawa

67Me mamawa Jakaraya me Guwawa Iyakaisiyapama gumbe demtawa aune, sira wane:

68 r“Ayapan wan enagasiya. Isuraeru God mumawa. Kuiyawa me uwane, iyayapan meuma waita muntan oya.
69 sMe waita numa oya nau aivi abnawa Devid gweyawa danave kuiya donawa yudabne yoine.
70Watavit me propeta iyakaisiyapama nouwa gumbo did nunne. Me meib ane.
71 tWaita me anavi numa gumbo, ge iyayapan topai nuniyawa mu nanuwo gumbo.
72 uMe mamanaiwa gumbo ano nunne. Sira agi iyakaisiyapama imug teg anone.
73 vMe gwangwan me mamunwa Ebraam gumbe wanewa imug teg anone.
74Me anavi numa nanuwo gumbo waita numpe. Piyu egave kum numawa undagit nu Ayapan namive danowa esinewa gaibu, oraivitwa gaibu, a gaibu onan nu wakeg Ayapan ankwatave nau ata.
76 wGe ne utunwa, iyayapan ge gungap wape ge egave painauvitwa propeta. Kuiyawa Ayapan namive namu aga, menan ebuwawa waribiya.
77 xKukaeba mumawa anog yankwetan gumbe waita mumpe, sira iyayapan meumawa gumbo me anoanowawa mumpe.
78 yGod numa ano nunivi oraiwa me oya mame ape. Sira ano nunivi gumbe painauvitwa apa kum dauwaiviwa nu gunup uwape.
79Iyayapan mu sisip ge bo gugup danave wakeyawa gumbo eyawa esipe, amunwa yum ebuwawa danave uniktan oya amara numpe.”
80Ud me koka ane, sira guwawa danave yusipamit ane. Me at inguiwa arawa danave wakene, meve me Isuraeru igiyawa gumbo taibe ag toewan munne.

Copyright information for MTI